Antiretrowirus (ART) terapiýasy AIW-e garşy göreş usulyny üýtgetdi. Ýakynda, Halkara AIDS jemgyýetiniň AIW ylmy boýunça konferensiýasynda BSGG bedende wirusyň mukdaryny azaltmaga gönükdirilen täze gollanmany çykardy.

Gollanma täze ulgamlaýyn syna esaslanyp, eger AIW keselliler wirusyň mukdaryny juda pes derejede saklasalar, AIW-iň jynsy gatnaşyk arkaly ýokuşma howpunyň tas ýok bolýandygyny görkezýär.

COVID ýokuşsa-da keselden ejir çekmedik birini tanaýaňmy? Ýa-da ýoldaşy erbet syrkawlasa-da, özüne wirusyň ýokuşman geçendigini aýdýan adamlar bardyr.

Alymlaryň çaklamalaryna görä, COVID ýokuşan adamlaryň 20% -den gowragynda hiç hili simptom ýüze çykmandyr we olaryň käbiri wirusyň ýokuşandygyndan hem habarsyz galypdyrlar. Täze barlaga görä, olaryň wirus bilen syrkawlamazlygynyň sebäbi genetika bolmagy mümkin.

Merkezi Aziýa we Ýewropa ýurtlarynda ulularyň we çagalaryň arasynda semizlik epidemiýasy ýaýbaňlanan. BSGG-nyň Ýewropa sebitindäki ulularyň 60%-i we mekdep ýaşyndaky çagalaryň üçden bir bölegi aşa semiz ýa-da semiz.

Merkezi Aziýada 6-9 ýaş aralygyndaky her üç çaganyň biri aşa semiz ýa-da semiz. Aşa agramly çagalaryň iň azy Täjigistanda (10% -den az) bolup, ikinji orunda Gyrgyzystan (~10%), üçünji ýerde Türkmenistan (10% -den biraz kän) we dördünji orunda Gazagystan (20% -den az) durýar.

Çagalar aşa şekerli gazlandyrylan içgileri köp mukdarda sarp edýärler.

Esasan hem, COVID-19 pandemiýasy döwründe dezinformasiýanyň köpelendigine garamazdan, sosial mediýa dünýädäki millionlarça adama wirus barada öwrenmekde möhüm çeşme bolup hyzmat etdi. Birnäçe gözleglere görä, sosial mediýany yzygiderli ulanýanlar wirus barada has köp bilýärler we saglyk gollanmalaryna eýerýärler.

BSGG soňky ylmy subutnamalara esaslanyp, umumy ýagy, doýgun ýagy, trans ýagy we uglewodlary kabul etmek baradaky gollanmasyny täzeledi.

3 sany täzelenen görkezmä Ulular we çagalar üçin doýgun we trans ýag kislotany kabul etmegiň, Ulularda we çagalarda zyýanly semremegiň öňüni almak üçin umumy ýag sarp etmegiň we Ulular we çagalar üçin uglewod kabul etmegiň gollanmalary degişlidir. Gollanmalar agramyň zyýanly ýokarlanmagyny we ikinji derejeli süýji keseli, ýürek-damar keselleri we rak keseliniň käbir görnüşleri ýaly, iýmit bilen bagly ýokanç däl kesellere garşy göreşmek barada maslahatlary özünde jemleýär.

Johnson & Johnson (J&J) kompaniýasy inçekeseli bejermekde ulanylýan dermanynyň nusgalaryny başga kompaniýalara öndürmäge rugsat berdi. Indi, jany halas ediji inçekesel bejergisi pes we orta girdejili ýurtlarda ýene müňlerçe adama elýeterli bolar.

Elýeterlilik üçin uzak garaşyldy: Bedaquiline gerdejigi 2012-nji ýylda tanyşdyryldy we tizara köp dermana çydamlylyk görkezýän inçekesel bejergisiniň möhüm dermanyna öwrüldi. Ýöne, derman gymmatlygy sebäpli ençeme ýurtlarda elýeterli däldi.

2023-nji ýylyň 13-nji iýulynda Wenada geçirilen diňlenişikde Ýewropada howpsuzlyk we hyzmatdaşlyk guramasyna (ÝHHG) Birleşen Patyşalygyň delegasiýasynyň orunbasary Deirdre Brown ÝHHG-nyň Türkmenistanda alyp barýan işleri, esasan-da serhet mümkinçilikleri, gender deňligi we klimat meselelerinde Birleşen Patyşalygyň goldawy hakynda gürrüň berdi.

Hanym Brownyň aýtmagyna görä, Aşgabatdaky ÝHHG merkezi Türkmenistandaky taslamalarynyň sanyny we täsirini, esasan-da aýal gatnaşyjylaryna ýetirýän täsirini artdyrdy.

2019-njy ýylda Global saglyk howpsuzlygy indeksiniň (GSHI) 195 ýurduň pandemiýa jogap beriş ukybyny bahalandyrmasy Covid ýüze çykandan soň ýaňsa alnypdy. Sebäbi, indeks pandemiýanyň öňüsyrasynda ABŞ-ny we Birleşen Patyşalygy epidemiýa garşy taýýarlyk boýunça sanawda ilkinji orunlarda goýupdy.

Emma, ýakynda BMJ Global Health žurnalynda çap edilen derňew işi ýurtlaryň arasynda 2 sany esasy tapawudy, ýagny ilatynyň ýaşyny we COVID-19 hadysalaryny we ölümlerini anyklamak ukybyny nazara alsaň, GSHI-de ilkinji orunlarda ýer alan ýurtlaryň pandemiýada ölümçilik derejesiniň pes bolandygyny anyklady.

Dünýä ilatynyň 49.7%-ini düzýändigine garamazdan, demografik maslahatlaşmalarda aýal-gyzlara köplenç äsgermezlik edilýär we ilat syýasatlarynda olaryň hukuklary bozulýar. Netijede, dünýä ilatynyň ýarysyna mümkinçilik berilmeýär we çetleşdirilýär. Bu ählimiziň has abadan, asuda we durnukly gelejekde ýaşamagymyzyň öňüni alýan meseledir.

Nature Medicine lukmançylyk žurnalynda çap edilen ylmy barlaga görä, geçen ýylyň tomsunda 61,000-den gowrak ýewropaly yssy howa bilen bagly sebäplerden ölüpdir.

Yssy howa sebäpli ölen adamlaryň sany Italiýada 18,010, Ispaniýada 11,324 we Germaniýada 8,173-e ýetdi.

Ýewropanyň ortaça temperaturasy adaty ortalama temperaturadan yzygiderli ýokarlanýar.