Üns ber! Saýtyň esasy maksady Siziň saglyk babatdaky gözýetimiňizi giňeltmekdir. Şonuň üçin-de, saýtda berilýän maglumatlar esasynda öz-özüňi bejermek maslahat berilmeýär. Öz-özüňi bejermeklik düýpli kynçylyklara uçradyp, janyňyza howp salyp biler. Saýtdaky makalalar, materiallar we beýleki maglumatlar bilim maksatly bolup, lukmanyň bejergisiniň ýa-da maslahatynyň ýerini tutup bilmeýär.
Jynsy gatnaşygyň öňýanynda gorag serişdesiniň görnüşi we ulanma düzgüni barada maslahatlaşmak peýdaly bolup, siziň biri-biriňize düşünýandigiňiziň alamaty bolup biler.
Köp erkek adamlar (ýaş oglanlar hem) prezerwatiwiň geýilmeginiň, gatnaşykda düýgurlylygyň peselmegine getirýändigi bilen baglanyşdyrýarlar. Bu pikire garşy sen häzirki öndürilýän prezerwatiwleriň has ýuka görnüşde bolup, duýgurlylyga täsir etmeýändigi baradaky maglumaty orta atyp bilersiň. Onsoňam, göwreliligiň galyp, sen abort ýaly howply lukmançylyk çäresini başdan geçirme ähtimallygynyň prezerwatiw geýmeden has agyr gelýänini bellemeli we düşündirmeli.
Kafeler, restoranlar, bazarlar, naharhanalar, we barlar – hiç bir plastiksiz!
Häzirki wagtda, ýurdumyzyň kafelerinde we restoranlarynda bir gezek ulanylýan plastik gap-gaçlar we plastik paketler diýseň köp gabat gelýär. Içgileriň ýany bilen plastik turbajyklar, naharyň ýany bilen bolsa plastik gap-gaçlar berilýär. Eger siz galan nahary ýanyňyz bilen alyp gitmekçi bolsaňyz, ony penopolistiroldan (ýylylygy uzak saklaýan) ýasalan guta salyp, plastik pakede dolap berýärler.
Köpçülik bolup iýip-içilýän ýerleriň iýmitdir içgileri müşderileriň ýanlary bilen alyp gelen gaplaryna goýup bermegini nädip gazanyp bolarka? Ýewropa ýurtlarynda, ABŞ-da, Kanadada, Awstraliýada bu medeniýete gabat gelseň bolýar. Emma, biziň ýurdumyzda, adamlaryň plastigiň zyýanlaryndan habarsyzdygy sebäpli, heniz beýle medeniýet ýok.
Prezerwatiwler jynsy gatnaşyklary arkaly geçýän köp ýokançlyklardan (meselem, AIW, sözenek, hlamidioz, trihomoniaz we baş) gorap bilýändir. Ýöne jynsy agzalaryň daşyna ýaýrap, adaty galtaşmadan geçip biljek ýokançlyklardan we mugthorlardan gorap bilmeýär: gasyk biti, galtaşykly mollýusk, adamyň papilloma wirusy, gijilewük.
Türkmençilikde biraz wagt görüşmedik tanyşlaryňa ýa-da garyndaşlaryňa duşulanda "A gyz, semräpsiň-le!" ýa-da "Näme beýle gün-günden horlanýaň?" ýaly jümleleri häli-şindi eşidip durýarys. Sen şeýle sözleriň olary eşidýäne we aýdýana edip biljek täsirler barada oýlanyp görüpmidiň?
Sosial mediýanyň durmuşymyza berk ornaşmagy bilen, beden we daşky görnüş baradaky meseleler has hem ýitileşdi. Häzirkizaman jemgyýetimizde ýörgünli käbir "standartlar" sebäpli, ýaşlaryň we ýetginjekleriň arasynda birek-biregi kemsitme we çetleşdirme meselesi hem gitdikçe köpelýär.
Keselleriň ýokuşma howplulygy oral jynsy gatnaşyklarda, adaty jynsy gatnaşyklardaky ýaly ýokary bolmasa-da, belli bir derejede howplylyk saklanýandyr. Eger agyz boşlugynyň nemli bardasynda ýaralar, kesikler bar bolsa, ýokuşma howpy has hem ýokarlanýandyr. Oral jynsy gatnaşyklarda merezýeliň (siflis), uçugyň, adamyň papilloma wirusynyň ýokuşmagy ähtimaldyr.
Saglygyň redaksiýasy bu filmi ene-atalara, mugallymlara we psihologlara görmegi maslahat berýär.
Bu filmde çagalaryny ýitiren ene-atalar we maşgala agzalary başdan geçirenlerini gürrüň berýärler. Çagalaryny ýitiren ene-atalaryň köpüsi "Hiç zat duýdurmaýardy. Ähli zat gül ýalydy" diýýärler. Filmde psihloglar nähili alamatlara (ýetginjegiň daş keşbine, hereketlerine, duýgularyna) üns bermelidigini düşündirýärler. Şeýle-de, film nesilleriň (ene-atalar we çagalar) arasyndaky aratapawutlary düşündirmäge synanyşýar. Suisidiň ähli maşgala agzalarynyň fiziki we ruhy saglygyna we bütin jemgyýete ýetirýän täsiri bellenilýär. Filmde psihologlaryň sanynyň azlygyndan we elýetersizliginden hem söz açylyp, mekdeplerde edip boljak işleriň üstünde durup geçilýär. Filmde şeýle düşünjeler berilýär.
Prezerwatiw kanun boýunça näçe ýaşdan berlip (satylyp) başlanýar?
Prezerwatiwler kanun boýunça dermanhanalarda 18 ýaşdan satylyp başlanýar. Ýöne käbir hususy dermanhanalardan, şeýle hem dükanlardan ony 14 ýaşdan satyn alyp bolýandyr.
Bize ýaş adamalardan we ene-atalardan jynsy terbiýä haýsy ýaşda we nädip çemeleşmelidigi barada soraglar gelip gowuşýar. Olaryň isleglerini kanagatlandyrmak maksady bilen, biz Ýewropa üçin neşir edilen "Jynsy Terbiýe Standartlarynynyň" kän soralýan soraglara berilýän jogaplary türkmen diline terjime etdik. Aşakdaky matrisada çagany haýsy ýaşda nähili mowzuklar bilen tanyşdyrmagyň gysgaça beýany hödürlenýär.
Türkmenistanda maşgala lukmançylygy ulgamy ilata 20 ýyldan köp wagt bäri hyzmat edýär. Özünde terapewt we çaga lukmanynyň wezipelerini jemleýän maşgala lukmany dürli ýaşdaky adamlara lukmançylyk kömegini bermäge taýyn bolmalydyr. Şonuň ýaly hem, ol inçe hünärmen lukmanlaryň (meselem, hirurg, okulist, akuşer-ginekolog) işiniň esaslary bilen hem tanyş bolmalydyr we zerurlyk dörände ilkinji lukmançylyk kömegini bermelidir.
Maşgala lukmany dürli inçe hünärmenleriň ornuny tutup bilmeýär, ýöne özwagtynda olaryň maslahatyna ugratmalydyr, gerek bolan halatynda keselhana ibermelidir.
Aýallaryň arasynda jynsy gatnaşykdan soň jynshananyň dürli suwuklyklar bilen ýuwulmagynyň, islenilmedik göwrelilikden alyp galjakdygy baradaky pikir ýaýran. Onuň üçin diňe bir ýönekeý arassa suw ulanylman, suwa aspirin gerdejigini, marganes turşusyny (margansowka), sabyn köpürjigini ýa-da ýörite spermisidleri (spermatozoidleri öldürýän himiki serişdeler) goşup hem jynshanany ýuwmaga çemeleşýärler.
Использование и распространение материалов рекомендуется, однако, воспроизводство и публикации копий материалов не могут быть использованы в коммерческих целях. Дальнейшее использование разрешается в соответствии с условиями лицензии Creative Commons.
Use and dissemination of the materials is encouraged; however, reproduction and cross-posting of copies may not be used for commercial purposes. Further usage is permitted under the terms of the Creative Commons License.
Materiallary ulanmak we ýaýratmak maslahat berilýär. Emma materiallaryň göçürme nusgalaryny gazanç maksady bilen gaýtadan işläp çap etmek gadagandyr. Bu materaillary mundan beýläk Creative Commons lisenziýasynyň şertlerine laýyklykda ulanmak rugsat edilýär.
Jynsy gatnaşygyň öňýanynda gorag serişdesiniň görnüşi we ulanma düzgüni barada maslahatlaşmak peýdaly bolup, siziň biri-biriňize düşünýandigiňiziň alamaty bolup biler.
Kafeler, restoranlar, bazarlar, naharhanalar, we barlar – hiç bir plastiksiz!
Prezerwatiwler jynsy gatnaşyklary arkaly geçýän köp ýokançlyklardan (meselem, AIW, sözenek, hlamidioz, trihomoniaz we baş) gorap bilýändir. Ýöne jynsy agzalaryň daşyna ýaýrap, adaty galtaşmadan geçip biljek ýokançlyklardan we mugthorlardan gorap bilmeýär: gasyk biti, galtaşykly mollýusk, adamyň papilloma wirusy, gijilewük.
Türkmençilikde biraz wagt görüşmedik tanyşlaryňa ýa-da garyndaşlaryňa duşulanda "A gyz, semräpsiň-le!" ýa-da "Näme beýle gün-günden horlanýaň?" ýaly jümleleri häli-şindi eşidip durýarys. Sen şeýle sözleriň olary eşidýäne we aýdýana edip biljek täsirler barada oýlanyp görüpmidiň? 
Keselleriň ýokuşma howplulygy oral jynsy gatnaşyklarda, adaty jynsy gatnaşyklardaky ýaly ýokary bolmasa-da, belli bir derejede howplylyk saklanýandyr. Eger agyz boşlugynyň nemli bardasynda ýaralar, kesikler bar bolsa, ýokuşma howpy has hem ýokarlanýandyr. Oral jynsy gatnaşyklarda merezýeliň (siflis), uçugyň, adamyň papilloma wirusynyň ýokuşmagy ähtimaldyr.
Prezerwatiw kanun boýunça näçe ýaşdan berlip (satylyp) başlanýar?
Türkmenistanda maşgala lukmançylygy ulgamy ilata 20 ýyldan köp wagt bäri hyzmat edýär. Özünde terapewt we çaga lukmanynyň wezipelerini jemleýän 
Aýallaryň arasynda jynsy gatnaşykdan soň jynshananyň dürli suwuklyklar bilen ýuwulmagynyň, islenilmedik göwrelilikden alyp galjakdygy baradaky pikir ýaýran. Onuň üçin diňe bir ýönekeý arassa suw ulanylman, suwa aspirin gerdejigini, marganes turşusyny (margansowka), sabyn köpürjigini ýa-da ýörite spermisidleri (spermatozoidleri öldürýän himiki serişdeler) goşup hem jynshanany ýuwmaga çemeleşýärler.
